Na przestrzeni dekad powstało wiele filmów, które burzyły społeczne tabu, podważały polityczne dogmaty lub szokowały brutalnością i odważną narracją. Produkcje takie jak „Mechaniczna pomarańcza” Stanleya Kubricka czy „Ostatnie kuszenie Chrystusa” Martina Scorsese nie tylko wywołały gorące dyskusje, ale także spotkały się z cenzurą, bojkotami i ostrą krytyką ze strony różnych środowisk. Często jednak to właśnie kontrowersje nadawały im znaczenia, czyniąc z nich dzieła kultowe, które nieustannie zmuszają do refleksji nad granicami sztuki i wolności wypowiedzi.
Najbardziej kontrowersyjne filmy wszech czasów
„Ostatnie kuszenie Chrystusa”
Martin Scorsese nie miał lekko po premierze „Ostatniego kuszenia Chrystusa” z 1988 roku. Reżyser stworzył film na podstawie powieści Nikosa Kazantzakisa (która sama w sobie była kontrowersyjna). Film przedstawia historię Jezusa Chrystusa, w którego wcielił się Willem Defoe i pokazuje wiele pokus, z którymi zmierzyć musiał się podczas swojego życia na Ziemi. Zarówno książka jak i film pokazują zupełnie inną historię, niż tą która opowiedziana została w ewangeliach.
Najbardziej kontrowersyjnym elementem filmu było pokazanie krótkiej sceny seksu między samym Jezusem a Marią Magdaleną. Scena ta, jak i cały film, doprowadziły do powszechnych protestów, bojkotów i gróźb śmierci skierowanych pod adresem Scorsese. Ponadto w odpowiedzi na film podpalono kino Saint-Michel w Paryżu, w wyniku czego trzynaście osób zostało rannych. W niektórych krajach, w tym w Grecji, RPA, Turcji, Meksyku, Chile i Argentynie, film był zakazany lub cenzurowany przez kilka lat. W 2024 roku film nadal jest zakazany na Filipinach i w Singapurze.
„Nadzy i rozszarpani”
Film „Cannibal Holocaust” z 1980 roku to przykład produkcji, która w założeniu miała na celu wywołanie kontrowersji. Jako przykład kina eksploatacji, które było wówczas popularne, twórcy filmu celowo wypełnili go scenami przemocy, śmierci i seksu, aby był jak najbardziej prowokacyjny. Tytuł opowiada o misji ratunkowej mającej na celu odnalezienie ekipy filmowej, która zaginęła podczas kręcenia dokumentu o plemionach kanibali w amazońskiej dżungli.
W filmie pokazane zostały krwawe sceny, ujęcia napaści na tle seksualnym i prawdziwej przemocy wobec zwierząt, które nie były inscenizowane. Wszystko to spowodowało, że film odniósł założony efekt. To, czego reżyser Ruggero Deodato prawdopodobnie nie przewidział, to, że zostanie aresztowany pod zarzutem obsceniczności i zabijania ludzi. Chociaż oskarżenia okazały się fałszywe, film nadaj jest zakazany w wielu krajach, w tym USA, Australii czy Nowej Zelandii.
„Gwiazdeczki”
To prawdopodobnie najbardziej kontrowersyjny film Netfliksa. Opowiada o 11-letniej Amy, która czeka z matką Mariam i młodszym bratem na powrót ojca z Senegalu. Amy jest zauroczona szkolnym zespołem tanecznym, do którego należy jej niesforna sąsiadka Angelica. Zachowanie zespołu kontrastuje z tradycyjnymi wartościami wyznawanymi przez Mariam. Początkowo odrzucona przez koleżanki Amy, która nade wszystko pragnie wyrwać się z dysfunkcyjnego rodzinnego środowiska, zaczyna odkrywać swoją rozkwitającą kobiecość. Namawia tancerki na zmysłowy układ, rozbudzając przy okazji ich nadzieje na zwycięstwo w lokalnym konkursie.
Film został ostro skrytykowany za seksualizację dziewcząt, ponieważ jego gwiazdy są bardzo młode. Kontrowersje zaczęły się, gdy Netflix opublikował plakat młodej obsady w skąpych ubraniach i sugestywnych pozach. W końcu platforma przeprosiła, a reżyserka Maimouna Doucoure podkreślała, że w jej filmie chodziło o to, by rzucić światło na temat hiperseksualizacji u dzieci, a nie ją gloryfikować.
– Oczywiście miałam nadzieję, że wywoła to debatę na temat hiperseksualizacji przednastolatków. Ale nigdy nie wyobrażałam sobie, że mój punkt widzenia zostanie tak źle zinterpretowany – podkreślała w wywiadach.
„Crash: Niebezpieczne pożądanie”
David Cronenberg nie boi się podejmować nietuzinkowych, prowokacyjnych tematów w swoich filmach. Dotychczas jednak jego najbardziej kontrowersyjnym dziełem jest „Crash” z 1996 roku – thriller erotyczny, oparty na powieści o tym samym tytule, autorstwa J.G. Ballarda z 1973 roku.
„James Ballard powoduje wypadek samochodowy, dzięki któremu nawiązuje romans z atrakcyjną i tajemniczą Helen i wkracza w szokujący świat ludzi ogarniętych obsesją wypadków samochodowych. James odkrywa, że niebezpieczeństwo, zapach skóry, metalu i palonej gumy mają w sobie coś perwersyjnie erotycznego” – brzmi opis filmu.
Po premierze film wywołał burzę z powodu pokazania brutalnych aktów przemocy i niesmacznego przesłania. Największym krytykiem filmu był kolega reżysera, także filmowiec Francis Ford Coppola, który jako przewodniczący jury na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1996 roku odmówił wręczenia Cronenbergowi Specjalnej Nagrody Jury.
„Zanim się pojawiłeś”
Na pierwszy rzut oka „Zanim się pojawiłeś” to romantyczny wyciskacz łez. Film porusza jednak również bardziej skomplikowany, kontrowersyjny temat wspomaganego samobójstwa.
Produkcja opowiada historię Louisy (Emilia Clarke), która przyjmuje pracę opiekunki Willa Traynora (Sam Claflin), który jest tetraplegikiem po potrąceniu przez motocykl. Will postanowił, że w ciągu sześciu miesięcy dokona wspomaganego samobójstwa. Louisa postanawia zrobić wszystko, co w jej mocy, aby przekonać Willa do porzucenia swojej decyzji. Jednak pomimo zakochania się w Louisie, Will decyduje się na ten krok i zostawia Louisie swój majątek w spadku. Pisze do niej ostatnią wiadomość i mówi, aby „żyła odważnie”.
Oprócz podniesienia kwestii moralności wspomaganego samobójstwa, „Zanim się pojawiłeś” zdenerwowało także widzów ze względu na to, że w roli niepełnosprawnego aktora obsadzony został Sam Claflin, który nie ma takich problemów zdrowotnych. Wielu ludzi podważało także przesłanie filmu i decyzję Willa o zakończeniu swojego życia.
„Mechaniczna pomarańcza”
To prawdodpodobnie najbardziej sławny film reżysera Stanleya Kubricka. Krótko mówiąc, film bada, czy bardziej moralne jest zmuszanie kogoś do bycia dobrym człowiekiem, czy też społeczeństwo powinno po prostu dać mu wolną wolę bycia złym, jeżeli to jego naturalne zachowanie. W filmie jednak przesłanie pokazane zostało przez bardzo drastyczne sceny gwałtu, przemocy i tortur.
W Stanach Zjednoczonych „Mechaniczna pomarańcza” otrzymała kategorię wiekową X w pierwotnej wersji z 1972 roku. Później Kubrick usunął z produkcji około 30 sekund materiału o charakterze seksualnym, aby uzyskać kategorię R dla filmu. Produkcja miała ponadto inspirować przestępców, w tym sprawę zabójstwa włóczęgi, dokonaną przez 16-latka w Bletchley w Wielkiej Brytanii. W końcu doprowadziło to do wycofania filmu przez reżysera z dystrybucji w tym kraju. Christiane Kubrick, żona twórcy, powiedziała, że rodzina otrzymywała groźby i że przed ich domem odbywały się ciągłe protesty.
Czytaj też:
Nowy thriller Clinta Eastwooda trafi prosto na Max! „Juror #2” zgarnia świetne recenzjeCzytaj też:
Thrillery biją rekordy na Max. Co oglądają Polacy? Ranking