Film, który początkowo wydawał się zbyt ambitny i kosztowny, ostatecznie stał się przełomem w historii kina science fiction. „Matrix” po premierze w 1999 roku nie tylko zachwycił krytyków i widzów, ale też zarobił ponad 460 mln dolarów na całym świecie, zdobywając cztery Oscary i rewolucjonizując język filmowego cyberpunka.
Historia powstania filmu „Matrix” jest niezwykle inspirująca. W 1995 roku siostry Wachowskie napisały scenariusz do filmu „Assassins” w reżyserii Richarda Donnera z Sylvestrem Stallonem i Antonio Banderasem. Jego producentem był Joel Silver („Zabójcza broń”, „Predator”) i to właśnie jemu Wachowskie postanowiły pokazać pierwszy szkic swojego „Matriksa”. Silverowi spodobał się scenariusz, jednak zapewnił twórczynie, że Warner Bros. nie da im zielonego światła na tak drogi projekt, jeżeli nie mają żadnego doświadczenia reżyserskiego. Przekonał Wachowskie, żeby nakręciły najpierw inny film. Tak powstał „Bound” – thriller kryminalny, który sfinansował Dino De Laurentiis, producent wykonawczy wspomnianego „Assassins”. „Bound” nie odniósł wielkiego sukcesu – zarobił zaledwie 7 mln dolarów, przy budżecie wynoszącym 6 mln dolarów, jednak Warner Bros. było pod wielkim wrażeniem talentu Wachowskich i tym sposobem obiecało sfinansować „Matriksa”.
Choć wydaje się, że o „Matriksie” powiedziano już wszystko, produkcja skrywa wiele zaskakujących faktów, o których nawet najwięksi fani mogli nie wiedzieć. Oto lista najciekawszych zakulisowych historii i detali związanych z tym kultowym filmem.
Nieznane historie z planu „Matrixa”. Ciekawostki, które zaskoczą każdego
Budżet „Matriksa”
Wachowskie starały się o budżet wynoszący 180 mln dolarów. Warner Bros. w odpowiedzi zapewnił, że nie da więcej niż 60 mln dolarów. Wtedy podjęto decyzję o przeniesieniu miejsca kręcenia filmu z Hollywood do Australii i tym sposobem zmniejszono budżet do 63 mln dolarów, na co zgodziła się wytwórnia.
„Matrix” jako metafora transpłciowości
Od czasu premiery „Matriksa”, zarówno Lana, jak i Lilly Wachowski stały się osobami transpłciowymi i zmieniły płeć z męskiej na żeńską. Patrząc wstecz na fabułę filmu, można dostrzec pewne oczywiste podteksty dotyczące transpłciowości. – „Matrix” był w całości poświęcony pragnieniu transformacji, ale z perspektywy osoby zamkniętej w sobie – mówiła Lilly Wachowski w jednym z wywiadów.
Postać Switch, grana przez Belindę McClory, ma dość androgyniczny wygląd i pierwotnie miała być mężczyzną w prawdziwym świecie i kobietą w Matriksie. Ponadto, po tym, jak Neo staje się sobą i zmienia imię, Agent Smith próbuje mu umniejszyć, zwracając się do Neo jego starym imieniem, Mr Anderson, co jest formą „deadnamingu”.
Keanu Reeves i jego operacja kręgosłupa
Tuż przed rozpoczęciem produkcji „Matriksa” Reeves przeszedł operację kręgosłupa, ponieważ zwyrodnienie sprawiało, że doznawał paraliżu nóg. Tymczasem studio nie mogło czekać na jego pełen powrót do zdrowia i przez 4 miesiące, tuż po wyjściu ze szpitala, trenował do scen walki w filmie. Dlatego w „Matriksie” w większości tych sekwencji Neo wali na prawo i lewo pięściami, a nie kopie nogami.
Kto mógł zagrać Morfeusza w „Matriksie”?
Laurence Fishburne był już dobrze znany przed „Matriksem”, występując w takich filmach jak „Czas apokalipsy”, „Kolor purpury” czy „Chłopaki z sąsiedztwa”. Był też nominowany do Oscara za rolę Ike'a Turnera w filmie biograficznym o Tinie Turner.
Ale tak jak w przypadku obsadzenia Neo, wiele innych osób było łączonych z rolą Morfeusza. Samuel L. Jackson, Gary Oldman, Morgan Freeman, Denzel Washington, Anthony Hopkins i Robert De Niro byli brani pod uwagę. Rolę odrzucili też Russell Crowe, Chow Yun Fat i Sean Connery. Crowe powiedział podobno, że nie mógł przebrnąć przez stronę 42 scenariusza, a Connery twierdził, że w ogóle nie zrozumiał scenariusza.
„Matrix” i „Alicja w Krainie Czarów”
W filmie jest kilka odniesień do legendarnej literatury, jednak najwięcej pojawia się połączeń z „Alicją w Krainie Czarów” Lewisa Carrolla. Neo szuka białego królika, aby spotkać Trinity, Morfeusz odnosi się do Matriksa jako do „krainy czarów”, a gdy Neo jest w drodze na spotkanie z Morfeuszem, kamera rejestruje czarno-białą, kratkowaną podłogę.
Obsada „Matriksa” miała za zadanie przeczytać tę książkę
Inną ciekawostką ze świata literatury jest to, że siostry Wachowskie poprosiły obsadę o przeczytanie "Symulakry i symulacji" francuskiego filozofa Jeana Baudrillarda. Tę samą książkę widać w pierwszym akcie filmu - Neo ukrywa swoje nielegalne pliki komputerowe w jej kopii. Słowa "Witaj na pustyni rzeczywistości" wypowiedziane przez Morfeusza do Neo także pochodzą z tej książki. Jednak sam Jean Baudrilard nie lubił "Matriksa". Nazwał go "obłudnym" i powiedział, że siostry Wachowskie nie zrozumiały jego przesłania.
Keanu Reeves jest naj aktorem na świecie?
Za rolę w „Matriksie” Keanu Reeves zarobił 10 mln dolarów z góry, co po dodaniu jego udziału w zyskach końcowych dało łącznie 35 mln dolarów. Aktor przekazał 70 proc. z tej kwoty – czyli 24,5 mln dolarów! – na badania nad białaczką (siostra Reevesa chorowała w tym czasie na tę chorobę). Ponadto podczas kręcenia sequeli „Matriksa” Reeves dał każdemu członkowi zespołu efektów specjalnych i kostiumów po 1 mln dolarów. Pod koniec kręcenia trylogii kwota, która rozdał osiągnęła pułap 75 mln dolarów. – Pieniądze to ostatnia rzecz, o której myślę. Mógłbym żyć za to, co zarobiłem przez stulecia, więc wolałbym dać to innym – powiedział kiedyś sam Reeves.
Ross z „Przyjaciół” mógł zagrać Neo?!
Johnny Depp był pierwszym wyborem Wachowskich do zagrania Neo, jednak ostatecznie – z nieznanych przyczyn – nie wcielił się w tę rolę. Tom Cruise, Leonardo DiCaprio, Mark Wahlberg, Ewan McGregor, Nicholas Cage i Brad Pitt również odmówili zagrania Neo. Lou Diamond Phillips otrzymał scenariusz, ale go odrzucił, gdy jego agent powiedział, że „to gwarantowana klapa”. W pewnym momencie, jak się okazuje, nawet David Schwimmer czyli serialowy Ross z „Przyjaciół” brał udział w wyścigu o rolę Neo.
– Tak wiele osób odrzuciło tę propozycję, że byliśmy zdesperowani. Poszliśmy do Sandry Bullock i powiedzieliśmy: „Zmienimy Neo na dziewczynę”. Wysłaliśmy jej scenariusz, żeby sprawdzić, czy jest zainteresowana, ale w tamtym momencie to nie było coś dla niej – opowiadał Lorenzo di Bonaventura, który był wtedy dyrektorem w Warner Bros.
Rolę odrzucił także Will Smith na rzecz filmu "Bardzo dziki zachód". – Nie jestem z tego dumny – mówił niedawno pytany o tę decyzję.
Japońskie znaki z książki kucharskiej
Symbolizujący wirtualny świat zielony kod, który biegnie pionowo w dół ekranu, to symbol rozpoznawczy „Matriksa”. Został zaprojektowany przez scenografa Simona Whitely’ego, którego inspiracją był deszcz spływający po szybie okna. Kod to japońskie znaki katakana, które Whitely skopiował z książki kucharskiej.
Klubowicze bawili się, jak co noc
W pierwszym akcie Neo spotyka Trinity w nocnym klubie S&M. Ten klub to prawdziwe miejsce w Sydney, zwane Hellfire Club. Wachowskie poprosiły klubowiczów, którzy tam chodzili, aby pojawili się w swoich zwykłych strojach i zachowywali się tak, jak zwykle. Więc aktorzy drugoplanowi zachowują się i wyglądają tak, jak zachowywali się w każdą inną noc. Czytaj też:
Michael Madsen nie żyje. Przypominamy 10 jego najlepszych rólCzytaj też:
Legendarny dom z kultowej komedii wciąż stoi. „Marian, tu jest jakby luksusowo”