Pierwsze Orły zostały przyznane 21 czerwca 1999 w warszawskim kinie Capitol. Śmiało można, je nazwać najważniejszymi nagrodami filmowymi w Polsce. Plebiscyt był inicjatywą Stowarzyszenia Niezależnych Producentów Filmowych i Telewizyjnych, które później zostało przemianowane na Krajową Izbę Producentów Audiowizualnych. Ówczesny prezes Dariusz Jabłoński był pomysłodawcą. Jabłoński jest także pomysłodawcą Niezależnej Fundacji Filmowej, która jest producentem wszystkich ceremonii.
O nagrodach decyduje Polska Akademia Filmowa. Tworzą ją członkowie dotychczasowego elektoratu nagród. Na czele stoi prezes, który jest wybierany na dwuletnią kadencję. Tę funkcję pełniła m.in. Agnieszka Holland.
Kategorie, w których przyznawane są Orły
Początkowo nagrody były przyznawane tylko w 12 kategoriach. Obecnie jest ich aż 20: najlepszy film, najlepszy film europejski, najlepszy film dokumentalny, najlepszy filmowy serial fabularny, najlepsza reżyseria, najlepszy scenariusz, najlepsza główna rola męska, najlepsza drugoplanowa, rola męska, najlepsza główna rola kobieca, najlepsza drugoplanowa rola kobieca, najlepsze zdjęcia, najlepsza muzyka, najlepsza scenografia, najlepsze kostiumy, najlepsza charakteryzacja, najlepszy montaż, najlepszy dźwięk, odkrycie roku, a także nagroda za osiągnięcia życia. W każdej kategorii jest od dwóch sześciu nominowanych. Dodatkowo dzięki głosom widzów przyznawana jest także Nagroda Publiczności.
Najważniejszymi kategoriami są jednak te nazywane „Wielką Piątką”, czyli najlepsze: film, reżyseria, scenariusz oraz główne role: kobieca, męska.
O nominacjach i nagrodach decydują członkowie wspomnianej Polskiej Akademii Filmowej. Jest ich około 800. Głosowanie jest tajne i dwuetapowe, a nad rzetelnością czuwa profesjonalna firma, która współpracuje z kapitułą od samego początku.
Jest jednak kilka warunków, które musi spełniać film, zanim jeszcze zostanie nominowany. Produkcja musi być wyświetlana przez co najmniej tydzień podczas płatnych pokazów od 1 stycznia do 31 grudnia w roku poprzedzającym galę wręczenia nagród. Wydarzenie co roku odbywa się w pierwszy poniedziałek marca.
Najwięksi zwycięzcy Orłów
Są filmy, które podczas gali zdobyły większość statuetek. Bez wątpienia rekordzistą jest produkcja „Boże Ciało”, która w 2019 roku zdobyła aż 11 nagród. Rok wcześniej „Cicha noc” także rozbiła bank i otrzymała 10 statuetek. W 2017 roku prym wiódł film „Wołyń”. Do twórców powędrowało 9 Orłów.
Najczęściej nagradzanym reżyserem w całej historii plebiscytu jest Wojciech Smarzowski, który był nominowany cztery razy i dostał cztery nagrody. Zaraz za nim jest Krzysztof Krauze, który na swoim koncie ma trzy nominacje i dwie nagrody. Natomiast aktorką, która ma najwięcej statuetek jest Kinga Preiss. Artystka została doceniona przez Polską Akademię Filmową aż pięć razy. Także pięć statuetek ma Janusz Gajos.
Czytaj też:
Już dziś gala wręczenia Orłów 2023. Przypominamy nominacjeCzytaj też:
Eurowizja 2023. Blanka wydała oświadczenie. Napisała, czy rezygnuje z udziału. „Więcej smutku niż radości”