Wiosną 1972 roku policja przeprowadziła nalot w dzielnicy South Side w Chicago. Na miejscu aresztowano siedem kobiet, które były działaczkami podziemnej organizacji. Używając pseudonimów i bezpiecznych kryjówek, wynajmowały ludzi w roli słupów, aby stworzyć podziemną sieć, która udzielała pomocy kobietom szukającym miejsca, gdzie mogłyby poddać się bezpiecznej, niedrogiej i nielegalnej aborcji. Działaczki przybrały przydomek „Jane”.
Podziemna siatka aborcyjnych aktywistek
Twórcy dokumentu „Kryptonim Jane” przeprowadzili wywiady z kobietami, które stanowiły trzon grupy - wiele z nich po raz pierwszy otwarcie wspomina tamten okres i opowiada publicznie o niezwykłej historii działaczek i działaczy, którzy działali poza nawiasem prawa. Aborcja była nie tylko nielegalna zgodnie z obowiązującym na terenie stanu prawem i potępiana przez Kościół katolicki, ale przysparzała także sporych dochodów chicagowskiej mafii. Jednak pomimo to, członkowie grupy byli gotowi ryzykować własne życie i kariery zawodowe, aby wspierać kobiety, które zaszły w niechcianą ciążę. Przed wydaniem przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzeczenia w sprawie Roe przeciwko Wade aborcja była uznawana za przestępstwo w większości stanów, a w Illinois ścigane było nawet rozpowszechnianie informacji o aborcji. W takich właśnie czasach stworzona przez aktywistów sieć umożliwiła przeprowadzenie niedrogich lub bezpłatnych zabiegów około 11 tys. kobiet.
Sąd Najwyższy USA a wyrok Roe przeciwko Wade
Obecnie, kiedy kwestia aborcji znów trafia na czołówki gazet i wiele wskazuje na to, że Sąd Najwyższy może po wielu latach unieważnić wyrok w sprawie Roe przeciwko Wade, film przypomina nam sylwetki założycielek grupy oraz realia epoki, w której konstytucja Stanów Zjednoczonych nie gwarantowała kobietom prawa do aborcji.
W dokumencie usłyszymy poruszające relacje kobiet, które z pomocą podziemnej siatki poddały się aborcji oraz pomagających im działaczek, m.in. Heather Booth, Judith Arcana, Marie Leaner, Diane Stevens, Eleanor Oliver, wypowiedzi prawników, lekarzy oraz innych osób, które komentują ówczesne realia, w tym mężczyzny, który dokonywał aborcji, a następnie szkolił działaczki, by mogły samodzielnie przeprowadzać zabiegi.
„Kryptonim Jane”. Gdzie oglądać?
Film dokumentalny „Kryptonim Jane” miał swoją prapremierę na Festiwalu Filmowym w Sundance w 2022 roku. Obraz wyprodukowany został przez HBO we współpracy ze spółką Pentimento Production. Za reżyserię odpowiadają Tia Lessin (dokument HBO „Trouble the Water”) i Emma Pildes (biograficzny dokument HBO „Jane Fonda w pięciu odsłonach”).
Film dokumentalny HBO „Kryptonim Jane” („The Janes”) od 9 czerwca, jest już dostępny w serwisie HBO Max.